Przegląd tygodnia 5.12: pierwsze urodziny ChatGPT; afera w NCBR
Jakub Rusak -
Od redakcji
ChatGPT skończył rok, ale mimo jego światowej popularności wciąż w Polsce nie możemy się do niego przekonać. Nad Wisłą z narzędzia OpenAI korzysta obecnie zaledwie... 3,7% pracowników i pracownic. To jeden z najgorszych wyników w Europie. A jak jest na świecie? O tym przeczytacie w sekcjach Przegląd wiadomości tygodnia i Redakcja Digitized poleca.
Przeczytacie tam też o aferze finansowej w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, przetargowym dekalogu stworzonym przez polskie organizacje marketingowe i o licznych kłopotach Mety z masowo wytaczanymi pod jej adresem pozwami o naruszenie prawa do prywatności danych. Dowiecie się także, co Elon Musk ma do powiedzenia reklamodawcom X i czemu Google będzie płacił wydawcom medialnym w Kanadzie 73 mln dolarów rocznie.
Zapraszamy!
Przegląd wiadomości tygodnia
Prowadzenie biznesu w Polsce
Portret polskiego inwestora w 2023 r. "Pasywna rewolucja stała się faktem"
W badaniu wzięło udział ponad 4,5 tys. osób, a ponad 92% z nich to mężczyźni. Blisko 80% z nich posiada wyższe wykształcenie, średnio mają około 40 lat, pracują na etacie (62%) lub prowadzą własną działalność (23,8%). Doświadczenie? Połowa z nich nie inwestuje dłużej niż 5 lat i pod tym względem widać trend wzrostowy w stosunku do dołka wyznaczonego w 2017 roku. Główną motywacją inwestycyjną ankietowanych okazały się cele emerytalne (36%), podczas gdy dywersyfikacja przychodów stanowi motywację tylko dla 19,4% respondentów.
Afera w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju. Startupy bez finansowania za wyłudzenia innych
W artykule z 4 grudnia 2023 r. "Wyborcza.biz" opisuje kulisy afery dotyczącej finansowania startupów przez NCBR: "Dwa startupy miały dostać po milionie złotych w ramach finansowania z NCBR. Ruszyły z projektami, wynajęły podwykonawców, prawie skończyły pracę, a NCBR nie wypłaca pieniędzy. Bo startupowcy odpowiadają za przewinienia innych, którzy próbowali wyłudzić pieniądze z NCBR" – czytamy. Chodzi o spółki Piezo Vest i Storage Energy, które w maju 2023 r. próbowały wyłudzić środki. Po ujawnieniu afery NCBR zawiesiło fundusz i wstrzymało jego finansowanie. Jak twierdzi "Wyborcza", pieniądze nie trafiły jednak także do spółek, które nie były zamieszane w wyłudzenia.
Przetargowe bingo – ruszyła kampania promująca dobre praktyki przetargowe
Stowarzyszenie Komunikacji Marketingowej SAR, Polish Supply Management Leaders (PSML) oraz Międzynarodowe Stowarzyszenie Reklamy IAA Polska połączyły siły we wspólnej inicjatywie promocji etycznych praktyk przetargowych. Efektem współpracy organizacji jest kampania „Przetargowe Bingo”, której głównym celem jest zwiększanie świadomości o szkodach, jakie przynoszą nieuczciwe praktyki przetargowe wszystkim zaangażowanym w nie stronom. Negatywne skutki takich działań zaprezentowane zostały w humorystycznym spocie reklamowym z Januszem Chabiorem w roli głównej.
Media społecznościowe
Opłaty za Facebooka i Instagrama zaskarżone. "To żałosne, jak Meta ignoruje prawo"
Europejskie Centrum Praw Cyfrowych (noyb) zaskarżyło usługę subskrypcji Facebooka i Instagrama w austriackim urzędzie do spraw ochrony danych. Organizacja przekonuje, że Meta w ten sposób tworzy iluzję wyboru ochrony danych i każe użytkownikom płacić za ich podstawowe prawo do prywatności. – Prawo UE wymaga, aby zgoda była prawdziwą wolną wolą użytkownika. Wbrew temu prawu, Meta pobiera "opłatę za prywatność" w wysokości do 250 euro rocznie, jeśli ktoś zechce skorzystać ze swojego podstawowego prawa do ochrony danych – przekonuje w komunikacie prasowym Felix Mikolasch, prawnik ds. ochrony danych w noyb.
Meta pod ostrzałem organizacji konsumenckich – kolejne podmioty zaskarżają model subskrypcji
Europejska Organizacja Konsumentów (BEUC) złożyła do sieci unijnych organów ochrony konsumentów (CPC) skargę na właściciela Facebooka i Instagrama. W akcji uczestniczy też dziewiętnaście organizacji z szesnastu krajów – w tym polskie Fundacja Konsumentów i Federacja Konsumentów. Uważają one, że Meta stosuje nieuczciwe praktyki rynkowe.
Mark Zuckerberg sprzedał akcje Meta. Po raz pierwszy od dwóch lat
Mark Zuckerberg postanowił skorzystać ze 172-procentowego wzrostu kursu akcji Meta w tym roku, donosi Bloomberg. Trust Zuckerberga, a także podmioty związane z jego działalnością charytatywną i polityczną sprzedały w listopadzie około 682 tys. akcji spółki wartych ok. 185 mln dolarów, wyliczył Bloomberg na podstawie raportów składanych amerykańskiemu regulatorowi. Agencja zwraca uwagę, że to pierwsza tego rodzaju sprzedaż akcji Meta od listopada 2021 roku.
Trwa bojkot Elona Muska i X. Ponad 300 marek wycofało swoje reklamy z platformy
Od stycznia 2022 do października 2023 roku spośród 261 przedsiębiorstw, które zainwestowały ponad milion dolarów w reklamy na platformie X/Twitter, aż 86 proc. zdecydowało się na ograniczenie swoich wydatków. Ma to związek z kolejnymi zarzutami o promocję mowy nienawiści przez Elona Muska i X. W ostatnim czasie miliarder m.in. wyraził poparcie dla antysemickich uwag wygłaszanych przez jednego z użytkowników platformy. Sam Elon Musk nie wydaje się jednak poruszony tą sytuacją. 29 listopada wystąpił na scenie podczas konferencji DealBook, gdzie odniósł się do bojkotu ze strony reklamodawców. "Do wszystkich, którzy chcą szantażować mnie pieniędzmi: pier***** się" - powiedział miliarder ze sceny.
Sztuczna inteligencja (AI)
AI71. Sztuczna inteligencja z Abu Dhabi mocnym konkurentem dla OpenAI?
Zjednoczone Emiraty Arabskie dołączają do wyścigu o dominację w branży AI. Pod koniec listopada 2023 r. w Abu Dhabi odbyła się inauguracja nowego projektu pod nazwą AI71. Firma dysponuje generatywną AI opartą na modelu o nazwie Falcon i oficjalnie znajduje się w gronie najbardziej innowacyjnych laboratoriów badawczych świata. AI71 aspiruje do rywalizacji z największymi firmami z branży, w tym z OpenAI. Oczekuje się, że spółka przyczyni się do przyspieszenia postępu w dziedzinie sztucznej inteligencji, otwierając nowe perspektywy w obszarze technologii w sektorach medycznym, edukacyjnym i prawnym.
Polska na szarym końcu pod względem wykorzystania ChatGPT w pracy
Według danych OpenAI przedstawionych przez polski Campus AI tylko 3,7% osób w Polsce korzystało z ChatGPT przez ostatni rok. To jeden z najgorszych wyników w Europie. Niżej są tylko Włochy z odsetkiem adaptacji narzędzia na poziomie 3,5%, co jednak może być pokłosiem jego chwilowej blokady w tym kraju. Słabe wyniki notują także Wielka Brytania (5%) i Niemcy (4,5%). Liderami wykorzystania AI są Szwecja, Czarnogóra i Islandia, gdzie z technologii tych korzysta odpowiednio 29, 26 i 23% pracowników.
Rynek technologiczny
Viaplay przesuwa wyjście z Polski do lata 2025 roku. Firma nie widzi szans na osiągnięcie zysków
W opublikowanym w piątek 1 grudnia sprawozdaniu z trzeciego kwartału 2023 r. spółka Viaplay Group ocenia, że jej platforma w Polsce i krajach bałtyckich nadal osiąga wyniki poniżej oczekiwań i nie ma szans na zyski. Ogłoszona w lipcu decyzja o wycofaniu usługi z regionu została więc podtrzymana, ale obecnie ma się to stać do połowy 2025 roku.
Google będzie płacić 73 miliony dolarów rocznie wydawcom w Kanadzie
W Kanadzie właśnie zaczynają obowiązywać przepisy ustawy Online News Act, która reguluje to, w jaki sposób giganci technologiczni mogą wykorzystywać treści wydawców na swoich platformach. Oznacza to, że obecnie na mocy nowej regulacji Google będzie musiało płacić kanadyjskim mediom 73 mln dolarów rocznie. Minister dziedzictwa narodowego Kanady Pascale St-Onge zapowiedziała, że ścieżka współpracy z Google jest nowym wzorem kooperacji dla innych państw.
Fuzja Figmy i Adobe nie dojdzie do skutku? "To zagrożenie dla konkurencji"
Zgodnie z doniesieniami Reutersa, Brytyjski Urząd Konkurencji (CMA) wydał opinię na temat planowanego przejęcia Figmy przez Adobe za 20 mld dolarów. Zdaniem urzędników fuzja ta stanowi zagrożenie dla innowacyjności usług, z których korzysta większość projektantów w Wielkiej Brytanii. W oficjalnym komunikacie prasowym napisano m.in., że transakcja może „wyeliminować konkurencję”, „ograniczyć innowacyjność” i „usunąć Figmę jako zagrożenie dla flagowych produktów Adobe: Photoshopa i Illustratora”. W tym kontekście CMA rozważa więc możliwość zablokowania fuzji lub nałożenia na Adobe wymogu sprzedaży określonych części swojego biznesu.
Masowe zwolnienia w Spotify. Z firmy może odejść prawie jedna piąta pracowników
Spotify zapowiedziało masowe zwolnienia pracowników. Serwis streamingowy zamierza pozbyć się nawet 17% swojej dotychczasowej kadry, czyli około 1,5 tys. osób. Jest to jednocześnie kolejna runda zwolnień w spółce, ale jak do tej pory największa. Dyrektor generalny firmy Daniel Ek tłumaczy, że decyzja ta musiała zostać podjęta ze względu na konieczność optymalizacji kosztów i dostosowania się do "drastycznego spowolnienia wzrostu gospodarczego".
Ciekawostki
Powstaje pierwszy polski satelita telekomunikacyjny. Kiedy trafi na orbitę?
W ramach projektu HummingSAT polska firma Thorium Space we współpracy z Europejską Agencją Kosmiczną rozwija pierwszego polskiego satelitę telekomunikacyjnego. Planowany do wystrzelenia za pięć lat satelita SmallGEO ma potencjał, aby znacząco przyczynić się do rozwoju polskiej technologii kosmicznej. W programie Thorium Space odpowiada m.in. za zdefiniowanie całej misji, projekt satelity oraz opracowanie i budowę cyfrowego ładunku danych.
Redakcja Digitized poleca
Prace bez sensu. Czy sztuczna inteligencja może je wspierać?
Pojawiają się już analizy sugerujące, że koszty wprowadzenia sztucznej inteligencji w organizacjach są wysokie – na tyle wysokie, że narzędzia generatywnej AI może czekać w 2024 roku zimny prysznic. Np. eksperci z Massachusetts Institute of Technology przekonują, że wdrażanie AI w firmach wciąż wymaga współpracy wielu działów, niekiedy daleko idących reorganizacji czy zmian w kulturze pracy – a to kosztuje. Nie bez przyczyny w naukach o zarządzaniu wiadomo już od dekad, że rozwój technologiczny wcale nie czyni nas bardziej produktywnymi – a już na pewno nie wszystkich i nie od razu
Zamiast więc pytać, czy AI zastąpi nas w pracy, warto raczej pytać o ryzyko pogorszenia warunków zatrudnienia, możliwość spadku realnego wynagrodzenia, a nawet ryzyko outsourcingu stanowisk. A jeżeli już pytamy o sztuczną inteligencję, to pytajmy, czy przypadkiem jakieś algorytmy nie staną się czymś w rodzaju przełożonego, jak to ma miejsce w przypadku zawodów z tzw. gig economy np. kierowców Ubera.
ChatGPT skończył rok. Oto, co jego obecność zmieniła na rynku
30 listopada ChatGPT skończył rok i można śmiało powiedzieć, że jego istnienie zdefiniowało globalny rynek technologiczny w ostatnich dwunastu miesiącach – i prawdopodobnie to nie koniec. O rzetelne podsumowanie tego czasu pokusił się Charlie Warzel w swojej analizie dla magazynu "The Atlantic". Zapraszamy do jej lektury.
Czy szef może zajrzeć do naszej lodówki, czyli o rekrutacji obcokrajowców
Odkrycie, że ludzkie umysły są zaprogramowane kulturowo, zawdzięczamy holenderskiemu psychologowi społecznemu Geertowi Hofstedemu. Jego badania przeprowadzane w firmach z całego świata przyczyniły się do powstania kalkulatora pozwalającego na porównywanie wybranych krajów pod względem ich orientacji kulturowej i jej wpływu na organizację pracy. Jest to tzw. Country Comparison Tool, w którym można sprawdzić kultury w sześciu ich wymiarach skategoryzowanych przez Hofstedego. Są to: dystans władzy, indywidualizm, motywacja do osiągnięć i sukcesu, unikanie niepewności, orientacja długoterminowa, wyrozumiałość.
Równolegle do Hofstedego badacze Fons Trompenaars i Charles Hampden-Turner opracowali własny model wymiarów kultur, uwzględniający siedem czynników opartych na stosunku przeciwieństw. Chodzi o: uniwersalizm – partykularyzm, indywidualizm – kolektywizm, emocjonalność – powściągliwość, status: przypisany – osiągany, działanie: sekwencyjne – synchroniczne, kontrola otoczenia – życie w zgodzie z otoczeniem, całościowość – wycinkowość.