Nie tylko gaming. Technologia VR szturmem zdobywa kolejne branże

Angielski fizyk Charles Wheatstone, twórca stereoskopu, uznawany jest za protoplastę technologii, która przeżywa rozkwit i ewoluuje w kolejne, coraz bardziej zaawansowane formy. Jej akronim rozpoznawalny jest na całym świecie. Coraz mniej jest branż, które jej nie stosują. Technologia ta wygodnie rozsiadła się w naszych domach i ani myśli się stamtąd wyprowadzać. Mowa o VR. Chociaż jej początki kojarzą się z grami wideo, dzisiaj posiada ona wiele innych zastosowań: edukacyjnych, terapeutycznych, technologicznych czy produkcyjnych. To zapewne nie wszystko.

Wirtualna rzeczywistość w edukacji

Skostniałość polskiego szkolnictwa to temat na osobne rozważania, nie ma jednak wątpliwości, że ma ogromny wpływ na uczniów i ich podejście do nauki. Nuda i stagnacja. Młodzież wychowana w świecie w ogromnej mierze cyfrowym ma problemy z koncentracją uwagi na tym, co tradycyjne i analogowe. A przecież da się inaczej. Można z pomysłem, interesująco i językiem młodego pokolenia pomagać przyswajać wiedzę. Wystarczy wykorzystać w edukacji gogle wirtualnej rzeczywistości, dzięki którym można na przykład:

• przenieść się w czasy Wikingów i być świadkiem budowy drakkarów; nosić wielkie bele drewna, ciosać je toporem. Fizycznie wykonywać te prace za pośrednictwem VR.
• obejrzeć szkielet dowolnie wybranego zwierzęcia lub człowieka. Dotknąć każdej kości, spróbować ją wyjąć, nazwać, poznać jej funkcję. Nałożyć na nie warstwę mięśni, układ nerwowy. Przykład ten nie został wymyślony na potrzeby artykułu. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie wdrożyła VR do procesu dydaktycznego. Dzięki podobnej aplikacji studenci weterynarii przenoszą się wirtualnie do kliniki dużych zwierząt i uczestniczą w przeprowadzanej operacji.
• wziąć udział w oględzinach miejsca zbrodni w bezpiecznych i kontrolowanych przez wykładowcę warunkach, dowiadując się, jak zgodnie z procedurami postępować w podobnej sytuacji. Brzmi jak fantastyka naukowa? Zapraszamy do Katedry Prawa Karnego Akademii Leona Koźmińskiego.

Czy jest to interesująca alternatywa dla oglądania skomplikowanych wykresów lub przyswajania wielostronicowego rozdziału z książki? A to przecież jedynie kilka wybranych przykładów zastosowań VR-u w edukacji. Jest ich bowiem znacznie więcej.

VR - możliwości rozwoju

Przyjrzyjmy się Fundacji VCC, która opracowała i wdrożyła dwadzieścia kwalifikacji poszukiwanych na polskim rynku pracy. Dla trzech z branż (budowlanej, gastronomicznej oraz z zakresu druku 3D) umożliwiła w VR-ze przeprowadzenie i odtworzenie całego procesu szkolenia oraz analizę ewentualnych błędów. W bliżej nieokreślonej przyszłości technologia może pozwolić na zdalne przeprowadzanie egzaminów i potwierdzanie zdobytych kwalifikacji.

Przykładem może być również InventionMed, polska spółka z segmentu tech, która tworzy symulatory medyczne na potrzeby edukacji z zakresu dermatologii klinicznej i estetycznej. Jeden z nich umożliwia podjęcie działań niezbędnych w leczeniu problemów skórnych, podczas gdy inny pozoruje zabiegi kliniczne, urozmaicane o przypadki różnorodnych powikłań. Nie można zapomnieć również o startupie Unicorn VR World, który stworzył grę wspierającą dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. W wirtualnej rzeczywistości można bowiem wykreować bezpieczny świat, w którym pod okiem terapeuty pracuje się nad rozwijaniem kompetencji poznawczych, społecznych lub personalnych dziecka.

VR jako narzędzie diagnostyczne i terapeutyczne

Technologię wirtualnej rzeczywistości można z pełną odpowiedzialnością nazwać narzędziem diagnostycznym i terapeutycznym, które dodatkowo do pewnego stopnia wspomaga leczenie jednostek chorobowych. W dużej mierze dzięki symulacji wywołującej konkretne reakcje psychologiczne i fizjologiczne.

Już teraz VR wykorzystywany jest w rehabilitacji dysfunkcji kończyn spowodowanych porażeniem mózgowym lub stwardnieniem rozsianym, jak również w ćwiczeniach mięśni twarzy po udarze. I chociaż wcale nie jest łatwo wyobrazić sobie, jakie jeszcze zastosowania może znaleźć wirtualna rzeczywistość w medycynie, warto przytoczyć kilka przykładów obrazujących niekończące się możliwości tej technologii.

• Zespół BioMinds Healthcare Sp. z o.o. z Lublina pracuje nad platformą terapeutyczną, a dokładniej nad środowiskiem symulacji życia codziennego dla pacjentów odzyskujących sprawność motoryczną po przebytym udarze mózgu, umożliwiając rehabilitację neurologiczną na każdym etapie powrotu do zdrowia. System neuroterapeutyczny przeznaczony jest do wspierania leczenia osób dorosłych w trzech kluczowych obszarach: psychologicznym, poznawczym i motorycznym.
• Eksperci z Remmed VR zaprojektowali specjalne gogle VR oraz aplikację do korekty wzroku. Pozornie będące pacjentami dzieci po prostu grają, w praktyce wykonują odpowiednio dobrane ćwiczenia skorelowane z terapią widzenia. Jak twierdzą twórcy aplikacji, parametry wzrokowe po takiej rehabilitacji ulegają znacznej poprawie.
• Grydsen LAB oferuje narzędzie terapeutyczne z wykorzystaniem VR, przeciwdziałające postępom zaburzeń otępiennych seniorów (np. choroby Alzheimera), skuteczniejsze od dotychczas stosowanych technik leczenia. Efektem jest utrzymywanie osób w podeszłym wieku w dobrej kondycji fizycznej i poznawczej, co przekłada się na ich samodzielność i utrzymanie wysokiego poziomu dobrostanu psychicznego.
• Szpital Specjalistyczny MSWiA w Złocieńcu, Wielospecjalistyczny Szpital Państwowy w Tarnowskich Górach, Krajowe Towarzystwo Autyzmu w Kielcach oraz klinika St. George w Ciechocinku – wszystkie te instytucje korzystają z VR TierOne, wirtualnej aplikacji do kontaktu z naturą, która imituje realne doświadczenia. Pacjentom odtwarzane są filmy nagrane w technice 360°, dodatkowo wzbogacane przez materiały audio oraz elementy relaksacji i medytacji. Dzięki temu pacjenci mogą wyciszyć w sobie czynniki wywołujące stres i odpocząć. Tylko tyle i aż tyle.

VR w psychoterapii

Nie znaczy to oczywiście, że aplikacje VR ominęły zagadnienia psychoterapeutyczne i nie są wykorzystywane w terapii kognitywno-behawioralnej. To właśnie przy użyciu tej technologii można leczyć fobie oraz zaburzenia lękowe, zespół stresu pourazowego, a nawet uzależnienia. Ponadto wirtualną rzeczywistość coraz częściej wykorzystuje się jako wsparcie terapii zarówno dzieci, jak i dorosłych ze spektrum autyzmu.

Ile w tym jednak sprytnego marketingu, a ile rozwiązań faktycznie wpływających na poprawę stanu pacjentów? Czy istnieją badania potwierdzające skuteczność terapii VR? Jak najbardziej. W artykule zatytułowanym Effectiveness of Virtual Reality for Children and Adolescents with Autism Spectrum Disorder: An Evidence-Based Systematic Review naukowcy przedstawili wyniki ponad 31 różnych badań, prowadzonych nad skutecznością terapii z użyciem wirtualnej rzeczywistości dla dzieci i młodzieży ze spektrum autyzmu. Badania poparte są dowodami na skuteczność tych form wirtualnych terapii.

Warto też przywołać badaczy z Singapuru, którzy dokonali oceny wykorzystania immersyjnej technologii interaktywnej rzeczywistości mieszanej (IMR) w edukacji specjalnej. Badania wykazały poprawę nie tylko samopoczucia uczniów, ale także ich umiejętności uczenia się i funkcjonowania społecznego, zaś a u nauczycieli zwiększenie satysfakcji z pracy.

Edukacja, terapia i… tyle?

Gry wideo pozostają branżą, która w największym stopniu wykorzystuje technologię VR, jednak możliwości zastosowania urządzeń pozwalających na przebywanie w świecie wykreowanym wydają się nieograniczone. I już teraz znamy wiele z nich.

Technologię wirtualnej rzeczywistości można na przykład wykorzystywać podczas szkoleń BHP. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby przyswajać teorię w tradycyjny sposób, jednak przeniesienie się do osadzonego w cyberprzestrzeni stanowiska pracy z pewnością urozmaica przekaz. Wirtualna rzeczywistość stwarza też wielkie możliwości w dziedzinie rozrywki. Dzięki niej możemy na przykład odtworzyć najciekawsze momenty z koncertów naszych ulubionych gwiazd. Fani zainteresowani zakupem biletu dzięki technologii VR przenoszą się na salę koncertową, aby przekonać się, jak takie wydarzenie wygląda na żywo.

Technologia ta idealnie nadaje się również do tego, aby trenować żołnierzy w walce. Podobne szkolenie można wówczas przeprowadzać w bezpiecznym środowisku, umożliwiającym kontrolowanie wszystkich jego warunków. Sprzęt VR sprawdza się także wyśmienicie w symulatorach dla pilotów, a stąd przecież niedaleko do lotnictwa wojskowego. Piloci mogą szkolić się na różnych typach maszyn, przygotowując się przy okazji do licznych ewentualności, awarii czy problemów technicznych.

Przykłady można mnożyć jeszcze długo. Trzeba byłoby wspomnieć o IrisVR oraz Floored, czyli firmach zajmujących się architekturą i projektowaniem domów oraz mieszkań, lub o VirtualSpeech, czyli treningu wystąpień publicznych w auli.

Wszystkie wymienione przykłady łączy jedno: technologia VR pozwala przyswajać wiedzę czterokrotnie szybciej niż tradycyjne metody i jest zdecydowanie skuteczniejsza niż e-learning. Potwierdza to zresztą samo PwC raportem How virtual reality is redefining soft skills training.

Według szacunków amerykańskiej firmy IDC inwestycje w rozwiązania wykorzystujące wirtualną i rozszerzoną rzeczywistość będą rosły średniorocznie o blisko 80%. Tylko w samym 2021 r. łączna kwota wydatków oscylowała w granicach 11 miliardów dolarów; w 2022 roku było to 37 miliardów, a prognozy MarketsandMarkets przewidują wzrosty do kwoty 114,5 miliardów dolarów do 2027 roku. To pokazuje, że rynek, choć już bogaty w podobne rozwiązania, wciąż pozostaje nienasycony, a branże dotychczas pomijane czekają na stworzenie absolutnie wyjątkowych zastosowań wirtualnej przestrzeni.